Een structuur van een site kan getest worden zodra er een eerste versie beschikbaar is. Het maakt daarbij niet uit of deze alleen op papier beschikbaar is. Zolang maar duidelijk is wat de termen van de verschillende onderdelen zullen zijn.

Het testen van een structuur gebeurd op twee manieren:

1. Test naar de indruk en betekenis van de termen van de hoofdingangen.
2. Test naar hoe mensen de hoofdingangen gebruiken bij het zoeken naar informatie.
3. Daarnaast zal ook nadat een site klaar is getest moeten worden.

Betekenis van termen

Niet altijd zijn de gebruikte (hoofd)categorien duidelijk voor de bezoekers. Een veel komend probleem is dat er te veel zijn, de termen niet duidelijk beschrijven waar de link over gaat of dat verschillende termen niet onderscheidend genoeg zijn en dus verwisseld worden.

Een eenvoudige manier om dat uit te testen is door op papier (een scherm kan mensen afschrikken) de termen voor te leggen aan de doelgroep en te vragen: "Wat denk je dat de volgende termen over gaan". Vaak is een aantal van 8-12 mensen al voldoende om een indruk te krijgen waar de grootste problemen zich voor zullen doen. Het is beter om met een klein aantal een aantal rivisie stappen uit te voeren dan met een groot aantal slechts 1 stap.

Deze test is vooral bedoeld om mensen die wat langs surfen goed van dienst te zijn. Bij een juiste beschrijving van de termen maken ze sneller de juiste keuze om verder te surfen.

Zoeken van informatie

Naast het nagaan van de betekenis van termen is het belangrijk te weten waar mensen informatie gaan zoeken. Het zoeken naar informatie is een wezenlijk andere manier van door pagina's heen gaan dan zmaar wat surfen. Ook voor de hervindbaarheid (eenmaal gevonden informatie weer proberen terug te vinden) is het belangrijk dat de gebruikte termen vor de categorien goed zijn.

In deze test worden een aantal vragen voorgelegd aan potentiele bezoekers. Het moeten algemene vragen zijn in de trend van "je bent op zoek naar informatie over product X, waar zou je gaan kijken?". Geef hierbij een lijst met de hoofdcategorien waaruit een keuze gemaakt kan worden. Stel niet meer dan 10-12 vragen (anders duurt de test te lang) op papier. Let op dat het antwoord niet in de vragen terug te vinden is en dat ze niet suggestief gesteld zijn. Bij onduidelijke antwoorden zal je moeten doorvragen. Ook hier geldt dat tussen de 8-12 mensen al een goed beeld geven over wat er in grote lijnen mis is.

Onderzoek als site klaar is

Als een site klaar is, is het verstandig om gebruiksonderzoek te doen. Een mooi voorbeeld over wat voor effect dat heeft is te zien bij het onderzoek van de startpagina van Sun. In 9 stappen legt Nielsen uit wat er mis is aan een pagina en wat verbeterd moet worden. Het beste werkt om naast mensne te gaan zitten die de site gebruiken en te kijken wat er mis gaat.

Hou naast onderzoek ook de statistiekinformatie van de site bij. In logfiles is te zien welke pagina's niet bezocht worden (zijn deze pagina's wel vindbaar, zijn ze relevant, moeten ze niet ergens anders staan). Daarnaast is ook te zien hoe bezoekers door een site heen gaan. Ook dit kan informatie geven over de juistheid van de structuur en de gebruikte termen bij de categorien. Maar let hierbij wel op voor de valkuilen.

Valkuilen bij gebruiksonderzoek

Gebruiksonderzoek is erg nuttig, maar er zijn een aantal valkuilen waar rekening meegehouden dient te worden:

• Vragen naar wat mensen willen of gedaan hebben heeft geen zin:
  • Ze geven antwoorden die in geen relatie staan met wat ze zullen gaan gebruiken,
  • Ze antwoorden wat ze denken dat de onderzoeker wil horen (zeker in focusgroepen),
  • Ze antwoorden wat ze denken dat ze gebruikt hebben, maar het geheugen is daar niet betrouwbaar genoeg voor,
  • Ze herinneren zich zeker niet alles wat ze hebben gedaan en al zeker niet de fouten die door usability problemen zijn ontstaan.
• Enquetes zijn niet betrouwbaar:
  • Mensen zeggen bijvoorbeeld in een onderzoek van Zona Research dat 28% niet het product kunnen vinden wat ze zoeken. Uit gebruiksonderzoek blijkt dat in werkelijkheid dat meer dan 50% is.
• Onderzoekpanels bevatten vaak niet de doelgroep of kijken niet naar het doel:
  • Vaak zijn het experts die zich opgeven en niet mensen uit de doelgroep,
  • Kijken naar een site is heel wat anders dan een doel willen berieken op een site. Daarbij speelt ook nog een verschil tussen een doel bereiken voor werk of prive (alleen al omdat tijd daarbij een andere rol speelt),
  • Ook hier worden niet alle fouten en problemen gemeld die juist met usability te maken hebben.
• Automatisch gegenereerde gegevens geven niet aan wat mis gaat:
  • Het feit dat een pagina niet bezocht wordt kan zijn omdat mensen hem niet vinden, maar ook omdat de informatie niet relevant is,
  • Het is niet automatisch zo dat het minimaal aantal kliks beter is. Soms kan 1 laag meer meer duidelijkheid geven,
  • Een site met oude informatie, bijvoorbeeld dat 90% ouder dan een jaar is, wil niet zeggen dat de site niet relevant of slecht is. Een bestand met oude artikelen of wetteksten kan tegelijk heel oud, maar zeer actueel zijn.